ماساژ رفلکسولوژی (بازتاب درمانی) نوعی ماساژ است که با اعمال فشار به نواحی مختلف بدن مانند پا، دست و گوش انجام می‌شود. بر اساس یک نظریه این قسمت‌های بدن به اندام‌ها و سیستم‌های خاص بدن متصل است. برای اینکه بدانید ماساژ رفلکسولوژی چیست و آیا ارزش امتحان کردن را دارد، در ادامه این مطلب با نیلوفر آبی همراه باشید.
رفلکسولوژی چگونه روی بدن اثر می‌گذارد؟
چند تئوری مختلف در مورد نحوه عملکرد ماساژ رفلکسولوژی وجود دارد. چینی‌های باستان به چی (qi) یا «انرژی حیاتی» معتقد بودند. بر اساس این باور، این انرژی در هر فرد جریان می‌یابد و استرس داشته باشد، بدن او «چی» را مسدود می‌کند.
این مسئله می‌تواند باعث عدم تعادل در بدن و در نهایت منجر به بیماری شود. هدف رفلکسولوژی این است که این انرژی در بدن جریان داشته باشد، آن را متعادل نگه دارد و از بیماری جلوگیری کند.
در طب چینی، قسمت‌های مختلف بدن با نقاط مختلف فشار روی بدن مطابقت دارند. رفلکسولوژیست‌ها از نقشه‌هایی از این نقاط در پاها، دست‌ها و گوش‌ها استفاده می‌کنند تا بدانند فشار باید ب کدام قسمت وارد شود. آنها بر این باورند، لمس این نقاط باعث جریان انرژی در بدن فرد می‌شود تا زمانی که به ناحیه‌ای که نیاز به شفا دارد، برسد.
براساس دیگر نظریه‌ها درباره ماساژ رفلکسولوژی ، در دهه 1890، دانشمندان بریتانیایی دریافتند که اعصاب، پوست و اندام‌های داخلی را به یکدیگر مرتبط می‌سازد. آنها همچنین دریافتند که تمام سیستم عصبی بدن تمایل دارد که با عوامل خارجی شامل لمس کردن، تنظیم شود. ماساژ رفلکسولوژی می‌تواند به آرام کردن سیستم عصبی مرکزی، ارتقای آرامش کمک کرده و دیگر فواید انواع ماساژ را هم داشته باشد.
برخی دیگر معتقدند که مغز درد را به عنوان یک تجربه ذهنی ایجاد می‌کند. بعضی وقت‌ها مغز نسبت به درد فیزیکی واکنش نشان می‌دهد. اما در مواردی هم این اتفاق در پاسخ به ناراحتی عاطفی یا ذهنی می‌افتد. برخی بر این باورند که ماساژ رفلکسولوژی می‌تواند درد را از طریق لمس کردن آرام کاهش دهد و به کم شدن استرس کمک کند.
اما نظریه زون، (Zone theory) از توضیح دیگری درباره نحوه عملکرد ماساژ رفلکسولوژی استفاده می‌کند. این نظریه معتقد است که بدن شامل 10 ناحیه عمودی است و هر ناحیه شامل بخش‌های مختلف آن است که مرتبط به انگشتان خاص دست و پا هستند. طرفداران تئوری زون بر این باورند که لمس انگشتان دست و پا به آنها اجازه می‌دهد تا به هر قسمت از بدن در یک ناحیه خاص دسترسی داشته باشند.
فواید ماساژ رفلکسولوژی چیست؟
ماساژ رفلکسولوژی فواید متعددی دارد، اما فقط برخی از آنها در مطالعات علمی ارزیابی شده است. شواهد محدودی وجود دارد که رفلکسولوژی می‌تواند در موارد زیر اثرگذار باشد:
- کاهش استرس و اضطراب
- کاهش درد
- بالا بردن کیفیت خلق و خوی افراد
- بهبود وضعیت عمومی
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- مبارزه با سرطان
- غلبه بر سرماخوردگی و عفونت‌های باکتریایی
- رفع مشکلات سینوسی
- بهبود مشکلات کمر
- اصلاح عدم تعادل هورمونی
- افزایش باروری
- بهبود هضم
- کاهش درد آرتریت
- درمان مشکلات عصبی و بی‌حسی ناشی از داروهای سرطانی
تحقیقات درباره ماساژ رفلکسولوژی چه می‌گوید؟
مطالعات زیادی در مورد رفلکسولوژی وجود ندارد و بسیاری از کارشناسان مطالعات انجام شده را بی‌کیفیت می‌دانند. علاوه بر این، یک بررسی در سال 2014 به این نتیجه رسید که رفلکسولوژی یک درمان موثر برای بیماری نیست. اما می‌تواند به عنوان یک درمان مکمل برای کمک به کاهش علائم بیماری و بهبود کیفیت زندگی افراد، درست مانند ماساژ، باشد. از آنجایی که ناحیه ماساژ، پاها هستند، در برخی افراد تسکین بیشتری در مواجهه با استرس یا ناراحتی ایجاد می‌کند.
ماساژ رفلکسولوژی انجام بدهیم؟
حالا که دانستید ماساژ رفلکسولوژی چیست ، آیا واقعا انجام دادن آن بی‌خطر است؟ آیا امتحان رفلکسولوژی بی خطر است؟ به طور کلی، ماساژ رفلکسولوژی حتی برای افرادی که با بیماری‌های جدی زندگی می‌کنند، خطری به همراه ندارد. دریافت این نوع ماساژ غیرتهاجمی و راحت است، بنابراین اگر به آن علاقه دارید، می‌تواند ارزش امتحان کردن را داشته باشد.
با این حال، در صورتی که با هر یک از موارد زیر دست و پنجه نرم می‌کنید، پیش از انجام این نوع ماساژ ابتدا باید با پزشک خود مشورت کنید:
- مشکلات گردش خون در پا
- لخته شدن خون یا التهاب وریدهای پا
- نقرس
- زخم پا
- عفونت‌های قارچی
- زخم‌های باز روی دست‌ها یا پاها
- مشکلات تیروئید
- صرع
- تعداد کم پلاکت‌ها یا سایر مشکلات خونی
اگر هر یک از این مشکلات را دارید ممکن است همچنان بتوانید این نوع ماساژ را امتحان کنید، ولی انجام اقدامات احتیاطی برای جلوگیری از عوارض جانبی ضروری خواهد بود.
برخی از افراد نیز عوارض جانبی خفیفی را پس از ماساژ رفلکسولوژی اعلام کرده‌اند که البته این عوارض جانبی کوتاه مدت هستند و خیلی زود از بین می‌روند. برخی از این موارد عبارتند از:
- سبکی سر
- حساس شدن پاها
- حساس شدن به لحاظ عاطفی
سخن آخر
ماساژ رفلکسولوژی ممکن است یک درمان پزشکی اثبات شده علمی برای بیماری‌ها نباشد، اما مطالعات نشان می‌دهد که یک درمان مکمل مفید، به ویژه برای استرس و اضطراب است. اگر به این نوع ماساژ علاقه‌مند هستید، توصیه ما همواره این بوده که در یک مرکز معتبر و باسابقه که از متخصصان باتجربه بهره می‌گیرد، هر نوع ماساژی را انجام دهید. در پایان در صورت داشتن هر گونه بیماری جدی قبل از اقدام به گرفتن این نوع ماساژ حتما با پزشک خود مشورت کنید.